Сочинение к тинчуриннын сунгэн йолдызлар драмасында кутэрелгэн проблемалар

«Сүнгән йолдызлар» драмасы 1923 нче елда языла. Трагизм һәм драма элементлары үзара кушылып киткән бу әсәрнең үзәгендә кеше шәхесе, аның язмышы, бәхеткә хокукы мәсьәләләре тора. Нинди матурлык һәм фаҗига күрсәтелә соң драмада? Автор Сәрвәр белән Исмәгыйль арасындагы мәхәббәт һәм аның фаҗигале язмышын тасвирлый. Әлеге олы хис туа. Бу яшь пар — авылның иң якты йолдызлары. Әмма икесе дә авыр язмышлы ятим балалар: Сәрвәр әбисендә торса, Исмәгыйль байга эшләп көн итә. Ике яшь кеше бер-берсен өзелеп ярата, әкияттәгедәй матур мәхәббәт туа алар арасында. Автор шушы матур мәхәббәтне сурәтләү белән беррәттән, Исмәгыйльнең күргән төше аша алда һәм тиздән булачак фаҗига турында да искәртеп куя. Төш аждаһа сыман бер әйбернең, сызгырып, бөтен йолдызларны сүндерүеннән гыйбарәт була. Бу нинди аждаһа һәм нинди йолдызлар соң? Әлеге алдан күрсәтү ролен башкаручы мөһим метафора алга таба тулысынча ачыла: без аждаһаның сугыш икәнлегенә төшенәбез. Әйе, илдә аяусыз сугыш башлана. Ил һәм аның язмышы өчен көрәшергә авылдагы ир-егетләрне сугышка җыя башлыйлар. Бу афәт Исмәгыйльне дә читләтеп үтми: аңа да туган иле өчен көрәшергә дигән хәбәр китерәләр.
Сәрвәр ике юл чатында: Фәрхи аны мәхдүм Надирга димли, ә тәрбияче әбисе «бу — синең тормыш, үз юлыңны, үз бәхетеңне үзең сайла» ди. Сәрвәр «тормышымны кем белән бәйләсәм, бәхетле булырмын икән соң?» дигән сорауга җавап эзли һәм үз бәхетен мәхәббәттә күрә, гомерен Исмәгыйле белән бәйләргә карар кыла. Әмма әлеге матур мәхәббәткә аяусыз сугыш яный. Бигрәк тә Сәрвәр кайгыра: сөйгән яры сугышка китәчәк, ә әйләнеп кайтуы билгесез, һәм бу уйлар Исмәгыйлен ничек тә сугыштан алып калу теләге белән тәмамлана. Сәрвәр авылның данлыклы имче хатыныннан дару алып, сөйгәненең колагына сала. Нәтиҗәдә, кадерлесен үз куллары белән һәлак итә һәм шушы кайгыдан ул юләрләнә. Әле сөеп-сөелеп туймас вакытта сөлек кебек егетнең бу үлеме укучыны тетрәндерә. Автор Сәрвәрнең акылдан язу күренешен дә бик аянычлы итеп сурәтли: кыз, каз канатлары тотып, «Каз канаты» көенә җырлый, көтмәгәндә югала, үзенә-үзе сөйләнә. Матур гына башланган мәхәббәт тетрәндергеч фаҗига белән тәмамлана.
Ләкин трагедия моның белән генә төгәлләнми әле. Автор вакыйгаларны «кешенең бәхете нидән гыйбарәт?» дигән сорауга җавап эзләү рәвешендә үстерүне дәвам итә. Әсәрдә гарип Надир да үз бәхетен эзли: бөкре, табигать тарафыннан кимсетелгән булуына карамастан, ул да кеше бит. «Кыяфәтем белән шайтанга охшасам да, минем дә җаным, йөрәгем бар, ләкин мине аңлаучы юк», — дип өзгәләнә ул. Бу — фаҗига. Ләкин әсәрдә матурлык та Надир образында чагыла. Тышкы кыяфәте килбәтсез булса да, аның күңеле матур. Әмма аны беркем аңламый, аннан көләләр. «Мин гомергә Сезнең аяк астыгызда туфрак булыр идем, — дип, Сәрвәргә үз мәхәббәтен аңлата ул. — Мин ялгыз идем. Шул ялгызлык вакытларында Сез, минем исемә төшеп, өмет чаткылары бирдегез. Сез миңа җан керттегез». Әмма Сәрвәр Надирны бары тик кызгана гына шул. Сугыш башлану хәбәренә Надир сөенә. «Исмәгыйль сугышка киткәч, бәлки, Сәрвәрне үземә каратып булыр» дигән уй сөендерә аны. Ләкин сугыш аңа да мәрхәмәтсез: Исмәгыйль кабере янында үлгән Сәрвәрне күрү Надирның соңгы өметен дә өзә: «Ходай, синең җаныңны алып, актык йолдызымны сүндерде», — ди ул. Һәм шушы аяусыз чынбарлыкка протестын үзенең үлеме белән белдерә.
Менә шулай итеп, йолдызлар берәм-берәм сүнә тора. Һәм әле күп йолдызлар сүнәсе. Чөнки аждаһа-сугыш дәвам итә.
Кәрим Тинчурин бу әсәрендә матурлык белән фаҗигане бергә үреп бару аша мәхәббәткә соклану һәм аны җимерүче кара көчләргә нәфрәт уята.
«Сүнгән йолдызлар» — К. Тинчуринның «театр тетрәндерергә тиеш» дигән фикерен ачык дәлилләүче әсәрләрнең берсе.

    
Кәрим Тинчуринның “Сүнгән йолдызлар” пьесасына анализ.

“Сүнгән
йолдызлар” әсәренең эчке һәм тышкы конфликтларын билгелибез.Тышкы  конфликт
нидән гыйбарәт соң? Кәрим Тинчурин әсәрне халыкта яшәгән ышануга бәйләп яза.Без
хәзер  дә һәр кешенең күктә үз йолдызы бар дигән гыйбарәгә ышанабыз. Кешенең үз
йолдызы ул аның яшәү мәгънәсе, ягъни яшәешендәге төп, зур бәхете. Драма “Сүнгән
йолдызлар” дип атала. Ни өчен йолдызлар сүнгән? Сәбәбе – драманың тышкы
конфликты. Драманың һәр герое бәхетне үзенчә аңлый һәм үз бәхетенә омтыла,
ләкин аларның барысын да чынбарлык, реаль тормыш чолгап алган. Реаль тормыш һәр геройга карата рәхимсез.
Тормыш гаделсезлеге сугышка бәйле. Сугыш геройларны барысын да бәхетсез итә ,
хәтта Надирны да. Эчке конфликт исә геройларның һәрберсендә. Исмәгыйль 
Сәрвәрне ярата. Ә ул бары үз төшенә ышана. Ул бәхетле булырга теләсә дә, шул ук
вакытта үз бәхетенә ышанмый. Ул мескен, ярлы. Исмәгыйльнең эчке конфликты аның
мәхәббәт хисе һәм аңы арасында. Сәрвәр рухи яктан көчле. Ул үз бәхете өчен үзе
көрәшә. Шул ук вакытта ул Надирны да кире какмый. Ул аны җәлли аның белән
кешеләрчә сөйләшә. Сәрвәрнең бәхете -Исмәгыйль. Ул аның йолдызы. Исмәгыйльне үз
кулы белән үтергәч, үзен үзе кичерә алмый, бәхете үлгәч, акылдан шаша. Ягьни,
аның яшәү мәгънәсе Исмәгыйль иде. Ул улгәч, аның йолдызы сүнә. Надир драмада иң
көчле. Ләкин аңарда эчке каршылыклар бик күп. Беренчедән, ул горур. Тышкы
кыяфәте белән башкаларның чиркануын тудырса да, ул мескен булырга теләми. Надирның
эчке каршылыгы – аның үз бәхетен ничек аңлаудан гыйбарәт. Надир Сәрвәрне ярата,
ул аның белән булырга тели, ләкин шул ук вакытта ул акылы белән моның мөмкин
булмаганын аңлый. Сәрвәр авылда иң чибәр кыз. Надирның Сәрвәрне яратуыннан авыл
егетләре дә көлә. Надирның төп эчке конфликты – аның теләге һәм реаль аңы
арасында. Әсәрдән тыш вакыйгалар – каз өмәсе күренеше һәм шулай ук яшь һәм карт
көтүчеләр Сираҗи белән Шәйбәкнең сөйләшүе. Автор метафоралар файдалана. Аҗдаһа
– сугыш, йолдызлар – бәхет. Кара болыт – сугыш. Җиһаншаның басуын боз сугып
киткән. Басу- сугыш басуы ; басу ботка булган – сугыш басуында кешеләрнең
мәгънәсез һәлак булуы. Метафоралар авторның геройларга һәм тормышка үз
карашларн ачарга ярдәм итәләр. Авторның әйтергә теләгән фикере – һәр кеше үз
бәхетенә омтылып яши, ләкин җәмгыять кешеләрне бәхетле итә алмый. Сугыш
кешеләрнең бәхетен сүндерә, асыл егетләрнең тормышын эзә. Чылбыр рәвешендә
бәхетсезлек тагын да арта. Нәтиҗәдә һәрбер кешенең бәхетсезлеге җәмгыять
бәхетсезлеге булып усеп җитә. Бер-берсен шашып яраткан яшьләр чынлыкта бәхетнең
мәгънәсен аңламыйча һәлак булалар. Кешеләрнең бәхетсезлеге шулай ук Фәрхи кебек
им- том итүче карчыкларга бәйле. Андый кешеләрне бары матди як кызыксындыра,
яшьләр бәхетлеме, бәхетсезме кызыксындырмый. Бу яктан андый карчыклар дәүләт
җитәкчеләренә охшаш.

Югары    категорияле татар теле  һәм әдәбияты укытучысы  Җамалеева                                                                                                                          Тәнзилә Сәлим кызы

Тема: Драма әсәрләрендә эчке конфликт. Кәрим Тинчурин  «Сүнгән йолдызлар» драмасы

Максат: Укучыларны күренекле драматург Кәрим Тинчурин иҗаты, аның эшчәнлеге белән таныштыру, «Сүнгән йолдызлар» драмасына анализ ясау, мәдәниятыбызга һәм сәнгатькә ,мәхәббәт тәрбияләү.

Җиһазлау: мультимедиа, К. Тинчуринның тормыш юлын һәм иҗатын яктырткан презентация, китапларыннан күргәзмә.”Каз канаты”,”Әллүки ” көйләре

Материал:А.Г.Яхин 6нчы сыйныф дәреслеге; К.Тинчурин Сайланма әсәрләр;   Татар әдәбияты .Теория.Тарих

                                     Дәрес барышы

 I.  Оештыру өлеше.

1. Исәнләшү;

          2) Уңай психологик халәт тудыру.

 II. Белемнәрне актуальләштерү

 1.Сүз укучыларга бирелә. Өй эшләрен тикшерү. Укучыларның презентацияләре аша язучының тормыш юлына , иҗатына күзәтү  ясау.

III. Кәрим Тинчурин  «Сүнгән йолдызлар» драмасына анализ ясау.

1.«Сүнгән йолдызлар» драмасы сюжеты  белән танышу.

     Хәзрәттә хезмәт итүче ятим егет Исмәгыйль Сәрвәрне ярата. Әбисе белән генә яшәүче кыз да аның мәхәббәтен кабул итә. Мәхдүм Надир, хат язып, Сәрвәрне яратуын белдерә. Ләкин сугыш башлана.Егетләрнең бер өлеше төрле юллар белән солдаттан кала, бер төркемен сугышка алып китәләр. Сәрвәр дә сөйгәненнән аерыласы килми .Ул  үз куллары белән Исмәгыйль колагына «дару» сала. Егет үлә. Сәрвәр акылдан яза, соңрак сөйгәне кабере өстендә җан бирә. «Соңгы өмете», «актык йолдызы» булган Сәрвәр үлеменнән соң Надир үз-үзенә кул сала.

2. Драма әсәрләренә анализ ясау үзенчәлеген искә төшерү.

     — Драма әсәрләре дип нинди әсәрләргә әйтәбез?

-Драма әсәрләре – персонажларның үзара сөйләшүенә корылган әсәрләр. Алар махсус рәвештә сәхнәдә уйнау өчен язылалар.

-Әсәрнең жанрлары ниндиләр?

— Драма, трагедия, комедия.

-Алар нәрсәгә карап жанрларга бүленәләр? Аларның аермасы  нидә?

-Трагедия- фаҗига белән тәмамланучы әсәр.

-Комедия -көлкегә корылган әсәр.

-Драма – үзәгендә кискен конфликт яткан , геройлары авыр кичерешләр белән яшәгән геройларга әйтәләр.

-Драма әсәрләренең үзенчәлекләрен санап китик.

-Эчтәлеге кичерештән гыйбарәт(лирик шигырьгә охшаш).

Кичерешләр дәвамлы була, вакыйгалар эчендә ачыла.

-Драма әсәрләре нәрсәгә корыла?

-Конфликтка.

-Конфликтның каршылыктан аермасы бармы?

-Әйе. Каршылыкта көрәш юк, ә конфликт ансыз яши алмый.

Драма әсәрләрендәге конфлкт- эчке конфликт.

Драма әсәрләренең үзенчәлекләреннән чыгып, аларга анализ ясау юлларын билгели алабыз.Анализны нәрсәдән башлыйбыз?

Конфликт яткач, аны таркатканда, ике өлеш итеп, ике каршы

якны – конфликт тудыручы якларны эзлибез.

-Каршы якларны тапкач, аларның һәркайсысыннан шулай ук

конфликт эзлибез.

3.Сәрвәр хакында сөйләшү.

Сәрвәр — әбисе тәрбиясендә үскән кыз, горур табигатьле, ярдәмчел, кешелекле, әдәпле; бәхетле булачагына ышана, моның өчен бөтенесен эшләргә әзер; кыю, ихтыяр көченә ия , ярлы гаиләдән. Сәрвәр теләсә кем белән бик иркен сөйләшә. Ул ачык күңелле, берәүдән дә тарсынмый һәм үзен берәүдән дә ким дә, югары дип тә санамый. Исмәгыйльгә әйткән сүзләрендә аның ихлас күңелдән ярата белә торган кыз булуы күренә. Юк, Сәрвәр мәхәббәтенә мөкиббән киткән һәм шуның белән дөньясын оныткан кыз түгел. Бәхетсезлеккә дучар булмаса, Сәрвәр бик әйбәт хатын һәм ачык, киң күңелле, балаларын да үлеп ярата торган ана булыр иде. Ул үзенең ышанычын егетенә дә йоктырырга тырыша. Аны үгетли, тәрбияли. Бергә яшәсәләр, шик юк, Сәрвәр ирен мескенлек, куркаклык чиреннән терелтер иде.

     Сәрвәр — киң күңелле, кеше хәлен аңлый ала торган игелекле бала. Бу сыйфатлары аның Надирга әйткән сүзләреннән аңлашыла. Ямьсез, усал, бөкре Надир, үзенә хатынлыкка сорап, яучы җибәргәч, аннан соң үзе килгәч, авылның иң чибәр кызы һич тә кимсенми. Надир белән гадәттәгечә сөйләшә. Аның хисләрен хөрмәт итә.

Сәрвәрнең кыюлыгы, тәвәккәллеге һәм көчле мәхәббәте сөйгән егетенең үлеменә сәбәпче булгач, аның йөрәгендә давыл кузгала. Бу үлемдә ул үзен гаепле саный. Сөйгән егетен югалту һәм аның үлемендә үзен гаепле санау Сәрвәрнең кичереш дәрәҗәсен шулкадәр арттыра ки, ул, хәтта бу авырлыкны күтәрә алмыйча, акылдан шаша.

4.Исмәгыйльгә бәя бирү.

Исмәгыйль — тәрбияле, кешелекле, таза, матур егет; ятимлектә үскән, кимсенеп яши.Үзен Сәрвәргә тиң түгел дип саный, ярата белә. Надирга үч сакламый, ихтыярсыз, юаш; кайвакыт мескен булып күренә; «язмыштан узмыш юк» дип саный һәм бәхете өчен көрәшүдән баш тарта

 Исмәгыйль Надирларда ялчы булып эшли һәм хуҗасының улын — Надирны хөрмәт итә. Ул Сәрвәрне яраткан Надирны кызгана. Сәрвәрне Исмәгыйль үзе дә ярата, хуҗасының юлына каршы төшкәне өчен уңайсызлана. Ул гына түгел, Исмәгыйль үзенең өйсез, малсыз булуына кимсенә.. Егет таза, көчле, эшчән, чибәр, әдәпле, ләкин шул ук вакытта ихтыярсыз һәм мескен.

Бәхетсезлеккә юралган төшенә ул тулысынча ышана. Шуңа күрә Сәрвәр белән кавыша алуына тәмам өметен өзә.

5. Сәрвәр белән Исмәгыйль холыкларын чагыштыру, каршылык эзләү.

                    Сәрвәр кыю, тәвәккәл.

                   Исмәгыйль — артык кыюсыз, мескен кеше. Аның ихтыяр көче дә,               үзенең һәм яраткан кызының бәхете өчен көрәшерлек тәвәккәллеге дә юк .Бу- Исмәгыйльнең эчке конфликты

6. Надир турында ниләр әйтеп була?

    Надир — табигать тарафыннан кимсетелгән, бөкре, ямьсез кыяфәтле.Бик горур, үзен кызганучыларны дошман күрә. Сәрвәрне яратуы яшәү көче бирә, мәхәббәте тормыш мәгънәсенә әйләнә. Ул кыздан үзен яратуын көтми: «Сез миннән җирәнмәсәгез, шул җитә. Ә мин сезнең гомергә аяк астыгызда туфрак булыр идем. Мин сезне сөям. Мин сезнең кара кашларыгыз, зифа буйларыгыз белән бергә, сезнең җаныгызны, йөрәгегезне, мине сөйми торган йөрәгегезне сөям. Яңадан әйтәм, әгәр дә сез миннән җирәнмәсәгез, мине кызганмасагыз, шул җитә», — ди. Ләкин Сәрвәр аны кызгана гына.

  Исмәгыйльнең хисләрен хөрмәт итә.Хыялында туган бәхетен акылдан язган Сәрвәр белән аралашуда таба, үлеме белән мәхәббәтенең зурлыгын раслый.

          Ялгыз, ямьсез , усал Надир авылның иң матур кызын ярата.Тышкы ямь- сезлегенә эчке матурлыгы  каршы тора. Ул горур, игелекле, бәхеткә омтылу-чы егет .Матур итеп ярата белә,мәхәббәте өчен хәтта гомерен дә кызганмый. Минемчә, ярата белгән кеше , нинди булуына да карамастан, барыбер матур.

   Бер яктан ул – бәхетсез.

   Икенче яктан ул үзен бәхетле кешегә саный.

     Акыл   —  хис(мәхәббәт).

  — Сезгә Надирның кай ягы ошый  , я ошамый?…

7.Укучылар, әсәрнең исемендә  нинди мәгнә булырга мөмкин?

Драма Исмәгыйльнең төш күрүе белән башланып китә. Төш әсәрдә күчерелмә мәгънәгә ия һәм мөстәкыйль сюжет сызыгын тәшкил итә. Төштә аждаһаның йолдызларны сүндерүе, Исмәгыйльнең, Сәрвәрнең, Надирның һәм башка бик күп егетләрнең йолдызлары сүнүе, күк йөзен караңгылык каплап алу драманың төп сюжет сызыгында булачак күңелсез вакыйгаларга ишарә булып тора. Шул рәвешле, әсәр үзәгенә драматург халык иҗатындагы ышануны ала.

 «Сүнгән йолдызлар — солдатка алынучылар гына түгел. Ләкин Исмәгыйль төшен сөйләгәндә, йолдызларның исемнәрен үк әйтә. Үзен, Сәрвәрне, Надирны һәм тагын берничә дустын атый. Ләкин ни өчен Исмәгыйль дә, Сәрвәр дә, Надир да йолдызлар икән? Йолдызлар сүнү аларның үлемеме?

Исмәгыйль үлгәннән соң, Сәрвәрнең бәхете сүнә. Ә Сәрвәр үлгәч, Надирның бәхете сүнә. Исмәгыйль Фәрхи карчык даруыннан үлә, ләкин ул да даруны бәхетсезлеге аркасында салдырырга риза була — сугышка китсә, кайта алмавын белә, Сәрвәрне бервакытта да күрә алмам дип хәсрәтләнә. 

Димәк, укучылар, әсәр ни өчен “ Сүнгән йолдызлар “ дип атала ?

Сүнгән йолдызлар — кешеләрнең сүнгән бәхетләре

Ә бәхетсезлекнең сәбәбе нәрсәдә?

Автор сурәтләвенчә, кешеләрнең бәхетсезлеге — аларның гаепләре түгел, ә тормыш гаделсезлеге. 1914 елгы сугыш та, Надирның ямьсезлеге, гариплеге дә тормыш гаделсезлеге һәм кешеләр ул гаделсезлекне үзләре генә җиңеп чыга алмыйлар. Исмәгыйль белән Сәрвәр аңа каршы үзләренчә көрәшәләр, язмышны хәйлә белән җиңмәкче булалар, ләкин җиңеләләр. Надир бу гаделсезлекне үзенчә җиңә. Бу әсәрдә ул — бердәнбер көрәшче.

IV. Гомумиләштерү.

   1.-Әсәрдә нинди проблема күтәрелгән?

    —  Пьесада мәхәббәт хисенең матурлыгы, кеше хокукы, аның язмышы; кеше бәхетенә киртә булган сугыш афәте, тормыш гаделсезлеге проблемалары күтәрелгән.

    -Без нинди сорауга җавап эзләдек соң?

   —Автор «Бәхетле булыр өчен нишләргә кирәк соң?» дигән сорауга җавап эзли.

   — Төп тема булып нәрсә чыга?

    -Әсәрнең төп темасы — кеше бәхете. Тема пьесаның баштагы күрене-шендә үк калкып чыга. Исмәгыйль үзен көткән бәхеткә икеләнеп карый, Сәрвәр исә бәхетле тормышын бик ачык күз алдына китерә, Надир үз бәхетен мәхәббәтендә эзли. Хәтта Фәрхи карчыкның да үз бәхете бар. Фәрхи карчыкның баю ягын гына кайгырта. Димәк, әсәрдәге һәр конфликтлы вакыйгада бәхет темасы төрле каршылыкка очрый. Ачылганнан-ачыла бара. Ахыр чиктә проблемага— «Бәхетле булыр өчен ни эшләргә кирәк?» дигән сорауга әйләнә. Бу яктан пьеса чәчмә әсәрләргә охшый.

Әсәрнең төп герое — Надир, дидек. Әсәрнең күп өлеше аның кичерешләрен ачуга багышлана. Надир кичерешләрен, лирик әсәрләрдәге кебек, өчкә бүлә алабыз. Хисенең дәрәҗәсе, сәбәпләре һәм юануы. Әсәрне шул өч вакыйгага анализ ясап та өйрәнергә мөмкин. Чыннан да, уйлап карасак, пьесаның барлык конфликтлары да Надир хисен көчәйтүгә ярдәм итәләр, ягъни бер ноктага җыелалар. (өй эшенә кала)

V.Йомгаклау.

1. Әсәрнең төп темасы — кеше бәхете,дидек. Бу тема бүгенге көндә дә актуаль.Шуңа да ул театр сәхнәләрендә уңышлар белән бара.Хәтта  Әнкара дәүләт театрында Кәрим Тинчурин пьесасы буенча «Сүнгән йолдызлар» премьерасы булды . Татар классигының төрекчәгә тәрҗемә ителгән әсәрен сәхнәгә К.Тинчурин исмендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театрының баш режиссеры Рәшит Заһидуллин куйды. Татар милләтен бөтен дөньяга таныту , сәнгатебезне, мәдәниятебезне чит илләрдә күрсәтү,әлбәттә, зур дәрәҗә. Без Кәрим Тинчурин белән горурланабыз!

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               2.Билгеләр кую

VI Өй эше.

1нче төркемгә —  “Нәрсә ул бәхет?” дигән темага кечкенә хикәя язарга.

2нче төркемгә —  “Надир кичерешләре” дигән темага инша язарга

VII Дәрес тәмам . Барыгызга да рәхмәт. Мин сезнең барыгызның да игелекле, мәрхәмәтле , бәхетле  балалар булып кына үсүегезне телим.

Әдәбият. 10 нчы сыйныф

Кәрим Тинчурин «Сүнгән йолдызлар»

ФИКЕР АЛЫШУ
Аралашуның нәтиҗәлерәк булуын теләсәгез, әлеге формага электрон адресыгызны да языгыз. Ул биредә күрсәтелмәячәк.

Әлегә биредә фикер язып калдыручы юк. Сезнеке беренче булачак.

Драма әсәрләренә анализ ( А. Яхин методикасы буенча)

• Осипова Гөлчәчәк Талип кызы
• Түбән Кама шәһәре
• 25нче гимназиянең татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Укыту-тәрбия процессының асыл максаты –

а )Федераль документ билгеләмәсе: «Үз мәнфәгате һәм җәмгыять мәнфагәте өчен иҗади мөмкинлеген (потенциалын) тормышка ашырырга сәләтле; тормышта очраган кыенлыкларны җиңү юлларын мөстәкыйль табарлык, иҗади һәм фәнни фикергә ия; үзүсешкә сәләтле шәхес тәрбияләү», 21 нче гасыр билгеләмәсе;

б) әдәбият галиме Альберт ага Яхинның безгә инде 1990 нчы еллардан бирле ишеттерергә омтылган, Г.Ибраһимовның – татар галименең 20 гасыр башында биргән билгеләмәсе: «Укылган, ятланган нәрсә тиз онытыла… Гакылыбыз, шөбһәләр, ялгышлар, аңлашылмаулар табып, үзе эзләнсен. Менә бу эзләнү – мөгаллим тарафыннан шәкерт рухына салынырга тиешле иң кыйммәлле, иң җимешле орлыктыр» ( «Әдәбият дәресләре» китабында, кадимчеләрне тәнкыйтләп язган сүзләре; 1916 нчы ел ).

• Анализ өчен
• К.Тинчуринның “Сүнгән йолдызлар” драмасы

  Классик драматург, прозаик, актер, режиссер  Кәрим Тинчуринның  тууына быел  130  ел тулды

• Анализ

Таркату Эчтәлеген ачу

. К.Тинчуринның “Сүнгән йолдызлар” драмасында каршылык

Нәрсә соң ул драма?

• Персонажларның үзара сөйләшүенә генә корылган әсәрләргә драма әсәрләре диләр. Аларны башкача пьесалар дип тә йөртәләр.

• Драма төренең эчендә мелодрама, трагедия, комедия һәм драма жанры да бар .
• Мелодрама дип, эче тулы җыр, күз яше булган драма әсәрләренә әйтәләр.
• Трагедия дип фаҗига белән тәмамланучы әсәрләрне атыйлар.
• Көлкегә корылган пьесаларга комедия диләр.

• Драма жанры дип үзәгендә кискен конфликт яткан, геройлары авыр кичерешләр белән яшәгән пьесаларга әйтәләр.
• Драма – кичерешнең югары дәрәҗәсе.
• Драма әсәрләренә нәрсә хас ?

Драма әсәрләренә нәрсә хас ?

• Аларның эчтәлеге кичерештән һәм хистән гыйбарәт.(Бу ягы белән алар лирик шигырьләргә охшыйлар.)

Нәрсә соң ул кичереш?

• — Кичереш- сәбәбе – дәрәҗәсе – юату дан тора .
• Драма –кичерешнең югары дәрәҗәсе .

Әсәрне нинди алымга нигезләнеп бүләбез?

• Вакыйгаларны барлыйбыз, өлешләргә бүләбез һәм һәр өлешен аерым тикшерәбез.     

Каршылыкларны табу:  

Каршылык көрәшкә әйләнсә —

конфликт була.

Конфликт-

ул каршылык.

Каршылыклар ничә төрле була?

Каршылык 2 төрле була

тышкы

эчке

• Эчке каршылык- ул геройның эчке дөньясы.
• Кемнәр арасында каршылык бар дип уйлыйсыз?

Каршылык

Авыл егетләре

Исмәгыйль

Надир

Сәрвәр

Сәрвәр

Исмәгыйль

2. Исмәгыйльнең эчке каршылыгы нидән гыйбарәт?

Исмәгыйль

3.Сәрвәрнең эчке каршылыгы нидән гыйбарәт? Сәрвәр белән бәйле ике вакыйганы-аның Надирлар һәм Исмәгыйльгә карата мөнәсәбәтен яхшы белергә кирәк. Сәрвәрнең Исмәгыйльгә , аннан соң, Надирга әйткән сүзләрен китаптан кычкырып укыйбыз.

Сәрвәр

Исмәгыйль

Сәрвәр

Исмәгыйль:

1.Надирны хөрмәт итә, аның юлына каршы төшкәне өчен уңайсызлана. 2.Үзенең өйсез, малсыз булуына кимсенә.

3. Артык кыюсыз, куркак.

4.Аның ихтыяр көче дә, үзенең һәм яраткан кызының бәхете өчен көрәшергә нияте дә юк.

5. Таза, көчле, эшчән, чибәр, әдәпле егет, шул ук вакытта ихтыярсыз да, мескен дә.

6. Бәхетсезлеккә юралган төшенә ул тулысынча ышана һәм Сәрвәр белән кавыша алуына тәмам өметен өзә.

Сәрвәр:

Сәрвәр исә, киресенчә, үз бәхетенә ышана һәм бәхете өчен көрәшә торган кыз.

Надирның эчке каршылыгын ачу өстендә эшләрбез.

Моның өчен түбәндәге сорауларга җавап бирегез.

1.Надирның Сәрвәргә мөнәсәбәтендә каршылык бармы? Ни өчен Надир үзен кызганган кешеләрне дошман күрә?

Надир

Сәрвәр

Сәрвәр

Надир

Сәрвәр

Егете кебек куркак та, мескен дә , йомыкай да түгел. Теләсә кем белән бик иркен сөйләшә. Ачык күңелле , берәүдән дә тарсынмый һәм үзен берәүдән дә ким дә, югары дип тотмый. Исмәгыйльгә әйткән сүзләрендә аның ихлас күңелдән ярата белә торган кыз булуы күренә. Киң күңелле, кеше хәлен аңлый ала, кыю, тәвәккәл.

Надир

Надир чиктән тыш горур кеше. Ул үзен кызганган кешеләрне дошман күрә. Акыллы кеше ул. Усал кеше булса да, сәбәпсез усалланмый. Шәфкатьле, игелекле, һәркем кебек матурлыкка, бәхеткә омтылучы. Мәхәббәте өчен гомерен дә, җанын да кызганмый.

• 2.Хезмәтчесе Исмәгыйль дә Сәрвәрне ярата,Надир да ярата. Мәхдүмнең Исмәгыйльгә мөнәсәбәте нинди? Алар арасында каршылык бармы?

Исмәгыйль

Мәхдүм Надир

• 3.Надирның авыл егетләренә мөнәсәбәте нинди? Мәхдүм белән егетләр арасында каршылык бармы?

Авыл егетләре

Надир

Авыл егетләре

Мәхдүм Надир

Егетләр

Алар бар да таза, матурлар. Аларның дуслары бар, аларны кызлар да яраталар. Надирның бай малае булуын өнәмиләр, авылның иң чибәр кызы артыннан йөрүенә көләләр.Надир өметен ахмаклык дип саныйлар.

Надир

Надир үзенең бөтен кыяфәте , ялгызлыгы белән алардан нык аерыла.Надир алар кебек була алмавына көнләшә. Надир үзенең бөтен кыяфәте , ялгызлыгы белән алардан нык аерыла.

4. Мәхдүмнең үзенә карашы нинди? Ул үз-үзе белән килешеп яшиме? (Табып уку) Надирның иң яратмаган кешесе кем?

Мәхдүм Надир

• 5.Ул Сәрвәрнең үзенә кияүгә чыгу мөмкинлегенә ышанамы?
• 6.Ул Сәрвәрне ни өчен ярата?”Матур булганга “ дип башлый аласыз, башка сәбәбен дә эзләгез.

• 7.Надирның сыйфатлары аша характерын ачабыз.
• 8.Хис сәбәбе- мәхәббәт. Надирның юанычын табыгыз. Ул юана аламы? Юанычы белән бәхетлеме?

• Шулай итеп, Надирның бәхете-бәхетсезлек.
• Бик бәхетсез булуын белә торып та үзен бәхетле дип санавы-Надирның эчке каршылыгы.

• 9.Надир мәхәббәтеннән чыгып әйтеп карагыз әле, мәхәббәт хисе нинди хис ул?

Надир ярата белә, бу зур бәхет.

Мәхәббәте — аның бәхете .

Яратыр кешесе калмагач, ул үзе дә бу дөн ь ядан китә.

Аның өчен мәхәббәттән дә кадерле бернәрсә дә юк.

Надир

Надирның иң яратмаган кешесе –үзе. Ул үзен ямьсезлеге , бөкре булуы,хәтта үзен-үзе яратмаган өчен яратмый. Кая гына барып күренсә дә, кешеләрнең кәефен бозуын үзе әйбәт аңлый. Кешеләр аның кыяфәтенә куркып, чирканып карыйлар. Аның кызу канлылыгыннан , көченнән куркалар. Ачуы килгәндә ул үзен-үзе бөтенләй белештерми. Ямьсезлеге –Надирның иң зур бәхетсезлеге. Бик бәхетсез булуын белә торып та үзен бәхетле дип санавы-Надирның эчке каршылыгы.

Каршылык

Авыл егетләре

Исмәгыйль

Надир

Сәрвәр

• К.Тинчурин әсәрен ни өчен “Сүнгән йолдызлар” дип атаган?

Ни өчен Исмәгыйль, Сәрвәр,Надир-йолдызлар?

. Йомгаклау

• Б ез бүген сезнең белән нәрсә турында сөйләштек?
• Әсәр сезгә ошадымы һәм ни өчен?
• Әсәрнең жанрын атагыз.
• Әсәрнең идеясе нәрсәдә дип уйлыйсыз?
• Әсәрнең төп темасы нәрсә дип уйлыйсыз? Геройлар бәхетлеме?

• Альберт Яхин программасы
• балаларда әдәбиятка кызыксыну тәрбияли,
• логик, иҗади фикер йөртергә өйрәтә
• һәм әхлак тәрбиясе дә бирә.

• Белем бирүдә и кенче буын федераль дәүләт стандартлары таләпләр ен тәэмин итәргә сәләтле, иң актуаль концепция, милләтебез горурлыгы – А.Г.Яхинныкы исәпләнә.

• Игътибарыгыз өчен рәхмәт! Эшегездә иҗади уңышлар телим!

Обновлено: 11.03.2023

Для вашего поискового запроса Кәрим Тинчурин Сүнгән Йолдызлар Сәрвәр Монологы мы нашли 50 песен, соответствующие вашему запросу. Теперь мы рекомендуем загрузить первый результат Кәрим Тинчурин Сүнгән йолдызлар Сәрвәр монологы который загружен Ильнур Ильшатович размером 5.26 MB, длительностью 4 мин и битрейтом 192 Kbps.

Обратите внимание:

Слушают сейчас

Кәрим Тинчурин Сүнгән Йолдызлар Сәрвәр Монологы

Ic3Peak Trrst Sped Up

Slowly Slowly Guru Randhawa Ft Pitbull Dj Aftab Desi Remix Dj S Of Surat

Бум Шакалака Meme

Выход Девочек На Утреннике 8 Марта В Детском Саду

Прядеев Оборотень С Границы

Rauf Faik Детство 16D Audio

Brawl Stars Bss Usm Mod Захват Кристаллов

Баю Бай Бейби Попадают А Рай Ремикс

Idency Zkteco Vf380 User Registration Guide

Kittys Journey Boris Brejcha

Safe And Sound Speed Up

Plevne Marşı Remix

Танцевальная Музыка 2022

Gabbar Ma Ghughara Vage

Как Витас Поёт Вживую

Гимн Восходящему Солнцу

Nashid Innal Hayata

Нижний Новгород Путешествие В Волжское Сердце Русского Купечества

Яхёчон Давлатов Дар Туй

Sim Fane Monday Ft Shiloh

Vigiland Pong Dance Karaoke

Здравствуй Земля Целинная Кинохроника 50 Х Гг

Kawaii Tatarka Slowed Reverb

Shaed Trampoline Kareeem

Cold Hearted Savage

Акон Мс Мактуби Гариби 3

Гипнозы Мальбек Speed Ap

Зачем Тебе Он Он Любить Не Умеет Кавер

How Allah Helps Young People

La Traviata Ah Fors È Lui Sempre Libera

Gangsta Gangsta Slowed

Песня Этой Ночью Я Умру Лезгинка

Suzane Monsieur Pomme

Скачивают

Tatarka Kawaii Slowed Reverb

Наргиза Азимова Хаммани Уйлашга Мажбур Килди Бугун Курган Эрта Мехмон Булмасин

Miss Monique Mimo Weekly Podcast 033 Progressive House Melodic Techno Dj Mix 4K

Боборачаб Туёна Човандоз 2018

El Alfa El Jefe Suave Remix Ft Chencho Plan B Bryant Myers Noriel Jon Z Miky Woodz

Swim Chase Atlantic Slowed Reverb

Дискотека 80 Х 90 Х Супердискотека 70 80 90Х Избранные Песни От 80 Х До 90 Х Годов 140

Кәрим Тинчуринның “Сүнгән йолдызлар” пьесасына анализ.

“Сүнгән йолдызлар” әсәренең эчке һәм тышкы конфликтларын билгелибез.Тышкы конфликт нидән гыйбарәт соң? Кәрим Тинчурин әсәрне халыкта яшәгән ышануга бәйләп яза.Без хәзер дә һәр кешенең күктә үз йолдызы бар дигән гыйбарәгә ышанабыз. Кешенең үз йолдызы ул аның яшәү мәгънәсе, ягъни яшәешендәге төп, зур бәхете. Драма “Сүнгән йолдызлар” дип атала. Ни өчен йолдызлар сүнгән? Сәбәбе – драманың тышкы конфликты. Драманың һәр герое бәхетне үзенчә аңлый һәм үз бәхетенә омтыла, ләкин аларның барысын да чынбарлык, реаль тормыш чолгап алган. Реаль тормыш һәр геройга карата рәхимсез. Тормыш гаделсезлеге сугышка бәйле. Сугыш геройларны барысын да бәхетсез итә , хәтта Надирны да. Эчке конфликт исә геройларның һәрберсендә. Исмәгыйль Сәрвәрне ярата. Ә ул бары үз төшенә ышана. Ул бәхетле булырга теләсә дә, шул ук вакытта үз бәхетенә ышанмый. Ул мескен, ярлы. Исмәгыйльнең эчке конфликты аның мәхәббәт хисе һәм аңы арасында. Сәрвәр рухи яктан көчле. Ул үз бәхете өчен үзе көрәшә. Шул ук вакытта ул Надирны да кире какмый. Ул аны җәлли аның белән кешеләрчә сөйләшә. Сәрвәрнең бәхете -Исмәгыйль. Ул аның йолдызы. Исмәгыйльне үз кулы белән үтергәч, үзен үзе кичерә алмый, бәхете үлгәч, акылдан шаша. Ягьни, аның яшәү мәгънәсе Исмәгыйль иде. Ул улгәч, аның йолдызы сүнә. Надир драмада иң көчле. Ләкин аңарда эчке каршылыклар бик күп. Беренчедән, ул горур. Тышкы кыяфәте белән башкаларның чиркануын тудырса да, ул мескен булырга теләми. Надирның эчке каршылыгы – аның үз бәхетен ничек аңлаудан гыйбарәт. Надир Сәрвәрне ярата, ул аның белән булырга тели, ләкин шул ук вакытта ул акылы белән моның мөмкин булмаганын аңлый. Сәрвәр авылда иң чибәр кыз. Надирның Сәрвәрне яратуыннан авыл егетләре дә көлә. Надирның төп эчке конфликты – аның теләге һәм реаль аңы арасында. Әсәрдән тыш вакыйгалар – каз өмәсе күренеше һәм шулай ук яшь һәм карт көтүчеләр Сираҗи белән Шәйбәкнең сөйләшүе. Автор метафоралар файдалана. Аҗдаһа – сугыш, йолдызлар – бәхет. Кара болыт – сугыш. Җиһаншаның басуын боз сугып киткән. Басу- сугыш басуы ; басу ботка булган – сугыш басуында кешеләрнең мәгънәсез һәлак булуы. Метафоралар авторның геройларга һәм тормышка үз карашларн ачарга ярдәм итәләр. Авторның әйтергә теләгән фикере – һәр кеше үз бәхетенә омтылып яши, ләкин җәмгыять кешеләрне бәхетле итә алмый. Сугыш кешеләрнең бәхетен сүндерә, асыл егетләрнең тормышын эзә. Чылбыр рәвешендә бәхетсезлек тагын да арта. Нәтиҗәдә һәрбер кешенең бәхетсезлеге җәмгыять бәхетсезлеге булып усеп җитә. Бер-берсен шашып яраткан яшьләр чынлыкта бәхетнең мәгънәсен аңламыйча һәлак булалар. Кешеләрнең бәхетсезлеге шулай ук Фәрхи кебек им- том итүче карчыкларга бәйле. Андый кешеләрне бары матди як кызыксындыра, яшьләр бәхетлеме, бәхетсезме кызыксындырмый. Бу яктан андый карчыклар дәүләт җитәкчеләренә охшаш.

Снгн йолдызлар драмасы 1923 нче елда языла. Трагизм м драма элементлары зара кушылып киткн бу срне згенд кеше шхесе, аны язмышы, бхетк хокукы мсьллре тора. Нинди матурлык м фаига крстел со драмада? Создатель Срвр белн Исмгыйль арасындагы мхббт м аны фаигале язмышын тасвирлый. леге олы хис туа. Бу яшь пар авылны и якты йолдызлары. мма икесе д авыр язмышлы ятим балалар: Срвр бисенд торса, Исмгыйль байга эшлп кн ит. Ике яшь кеше бер-берсен зелеп ярата, кияттгедй матур мхббт туа алар арасында. Автор шушы матур мхббтне суртл белн беррттн, Исмгыйльне кргн тше аша алда м тиздн булачак фаига турында да искртеп куя. Тш аждаа сыман бер йберне, сызгырып, бтен йолдызларны сндереннн гыйбарт була. Бу нинди аждаа м нинди йолдызлар со? леге алдан крст ролен башкаручы мим метафора алга таба тулысынча ачыла: без аждааны сугыш икнлеген тшенбез. йе, илд аяусыз сугыш башлана. Ил м аны язмышы чен кршерг авылдагы ир-егетлрне сугышка ыя башлыйлар. Бу афт Исмгыйльне д читлтеп тми: аа да туган иле чен кршерг дигн хбр китерлр.
Срвр ике юл чатында: Фрхи аны мхдм Надирга димли, трбияче бисе бу сине тормыш, з юлыны, з бхетене зе сайла ди. Срвр тормышымны кем белн бйлсм, бхетле булырмын икн со? дигн сорауга авап эзли м з бхетен мхббтт кр, гомерен Исмгыйле белн бйлрг карар кыла. мма леге матур мхббтк аяусыз сугыш яный. Бигрк т Срвр кайгыра: сйгн яры сугышка китчк, йлнеп кайтуы билгесез, м бу уйлар Исмгыйлен ничек т сугыштан алып калу телге белн тмамлана. Срвр авылны данлыклы имче хатыныннан подарку алып, сйгнене колагына сала. Нтид, кадерлесен з куллары белн лак ит м шушы кайгыдан ул юлрлн. ле сеп-селеп туймас вакытта слек кебек егетне бу леме укучыны тетрндер. Автор Срврне акылдан язу кренешен д бик аянычлы итеп суртли: кыз, каз канатлары тотып, Каз канаты кен ырлый, ктмгнд югала, зен-зе сйлн. Матур гына башланган мхббт тетрндергеч фаига белн тмамлана.
Лкин катастрофа моны белн ген тгллнми ле. Создатель вакыйгаларны кешене бхете нидн гыйбарт? дигн сорауга авап эзл рвешенд стерне ддля вас ит. срд гарип Надир да з бхетен эзли: бкре, табигать тарафыннан кимсетелгн булуына карамастан, ул да кеше бит. Кыяфтем белн шайтанга охшасам да, минем д аным, йргем бар, лкин мине алаучы юк, дип зглн ул. Бу фаига. Лкин срд матурлык та Надир образында чагыла. Тышкы кыяфте килбтсез булса да, аны келе матур. мма аны беркем аламый, аннан кллр. Мин гомерг Сезне аяк астыгызда туфрак булыр идем, дип, Срврг з мхббтен алата ул. Мин ялгыз идем. Шул ялгызлык вакытларында Сез, минем исем тшеп, мет чаткылары бирдегез. Сез миа ан керттегез. мма Срвр Надирны бары тик кызгана гына шул. Сугыш башлану хбрен Надир сен. Исмгыйль сугышка киткч, блки, Срврне зем каратып булыр дигн уй сендер аны. Лкин сугыш аа да мрхмтсез: Исмгыйль кабере янында лгн Срврне кр Надирны согы метен д з: Ходай, сине аныны алып, актык йолдызымны сндерде, ди ул. м шушы аяусыз чынбарлыкка протестын зене леме белн белдер.
Мен шулай итеп, йолдызлар берм-берм сн тора. м ле кп йолдызлар снсе. Чнки аждаа-сугыш двам ит.
Крим Тинчурин бу сренд матурлык белн фаигане берг реп бару аша мхббтк соклану м аны имерче расправа кчлрг нфрт уята.
Снгн йолдызлар К. Тинчуринны театр тетрндерерг тиеш дигн фикерен ачык длиллче срлрне берсе.

кәрим тинчуринның “сүнгән йолдызлар” пьесасына анализ.

“сүнгән йолдызлар” әсәренең эчке һәм тышкы конфликтларын билгелибез.тышкы конфликт нидән гыйбарәт соң? кәрим тинчурин әсәрне халыкта яшәгән ышануга бәйләп яза.без хәзер дә һәр кешенең күктә үз йолдызы бар дигән гыйбарәгә ышанабыз. кешенең үз йолдызы ул аның яшәү мәгънәсе, ягъни яшәешендәге төп, зур бәхете. драма “сүнгән йолдызлар” дип атала. ни өчен йолдызлар сүнгән? сәбәбе – драманың тышкы конфликты. драманың һәр герое бәхетне үзенчә аңлый һәм үз бәхетенә омтыла, ләкин аларның барысын да чынбарлык, реаль тормыш чолгап алган. реаль тормыш һәр геройга карата рәхимсез. тормыш гаделсезлеге сугышка бәйле. сугыш геройларны барысын да бәхетсез итә , хәтта надирны да. эчке конфликт исә геройларның һәрберсендә. исмәгыйль сәрвәрне ярата. ә ул бары үз төшенә ышана. ул бәхетле булырга теләсә дә, шул ук вакытта үз бәхетенә ышанмый. ул мескен, ярлы. исмәгыйльнең эчке конфликты аның мәхәббәт хисе һәм аңы арасында. сәрвәр рухи яктан көчле. ул үз бәхете өчен үзе көрәшә. шул ук вакытта ул надирны да кире какмый. ул аны җәлли аның белән кешеләрчә сөйләшә. сәрвәрнең бәхете -исмәгыйль. ул аның йолдызы. исмәгыйльне үз кулы белән үтергәч, үзен үзе кичерә алмый, бәхете үлгәч, акылдан шаша. ягьни, аның яшәү мәгънәсе исмәгыйль иде. ул улгәч, аның йолдызы сүнә. надир драмада иң көчле. ләкин аңарда эчке каршылыклар бик күп. беренчедән, ул горур. тышкы кыяфәте белән башкаларның чиркануын тудырса да, ул мескен булырга теләми. надирның эчке каршылыгы – аның үз бәхетен ничек аңлаудан гыйбарәт. надир сәрвәрне ярата, ул аның белән булырга тели, ләкин шул ук вакытта ул акылы белән моның мөмкин булмаганын аңлый. сәрвәр авылда иң чибәр кыз. надирның сәрвәрне яратуыннан авыл егетләре дә көлә. надирның төп эчке конфликты – аның теләге һәм реаль аңы арасында. әсәрдән тыш вакыйгалар – каз өмәсе күренеше һәм шулай ук яшь һәм карт көтүчеләр сираҗи белән шәйбәкнең сөйләшүе. автор метафоралар файдалана. аҗдаһа – сугыш, йолдызлар – бәхет. кара болыт – сугыш. җиһаншаның басуын боз сугып киткән. басу- сугыш басуы ; басу ботка булган – сугыш басуында кешеләрнең мәгънәсез һәлак булуы. метафоралар авторның геройларга һәм тормышка үз карашларн ачарга ярдәм итәләр. авторның әйтергә теләгән фикере – һәр кеше үз бәхетенә омтылып яши, ләкин җәмгыять кешеләрне бәхетле итә алмый. сугыш кешеләрнең бәхетен сүндерә, асыл егетләрнең тормышын эзә. чылбыр рәвешендә бәхетсезлек тагын да арта. нәтиҗәдә һәрбер кешенең бәхетсезлеге җәмгыять бәхетсезлеге булып усеп җитә. бер-берсен шашып яраткан яшьләр чынлыкта бәхетнең мәгънәсен аңламыйча һәлак булалар. кешеләрнең бәхетсезлеге шулай ук фәрхи кебек им- том итүче карчыкларга бәйле. андый кешеләрне бары матди як кызыксындыра, яшьләр бәхетлеме, бәхетсезме кызыксындырмый. бу яктан андый карчыклар дәүләт җитәкчеләренә охшаш.

третий участок мотоциклист затратил времени 46-n свремени на прохождение всех участков потратил54+46+46-n=146-nn=9146-n=146-9=137 cn=17146-n=146-17=129 cn=22146-n=146-22=124 c

Читайте также:

  

• Маленькие женщины сочинение по книге

  

• Сочинение на якутском языке

  

• Одна вина рождает другую зеленая речка сочинение

  

• Семейные ценности сочинение егэ

  

• Мой крестный отец сочинение

«Сүнгән йолдызлар» драмасы 1923 нче елда языла. Трагизм һәм драма элементлары үзара кушылып киткән бу әсәрнең үзәгендә кеше шәхесе, аның язмышы, бәхеткә хокукы мәсьәләләре тора. Нинди матурлык һәм фаҗига күрсәтелә соң драмада? Автор Сәрвәр белән Исмәгыйль арасындагы мәхәббәт һәм аның фаҗигале язмышын тасвирлый. Әлеге олы хис туа. Бу яшь пар — авылның иң якты йолдызлары. Әмма икесе дә авыр язмышлы ятим балалар: Сәрвәр әбисендә торса, Исмәгыйль байга эшләп көн итә. Ике яшь кеше бер-берсен өзелеп ярата, әкияттәгедәй матур мәхәббәт туа алар арасында. Автор шушы матур мәхәббәтне сурәтләү белән беррәттән, Исмәгыйльнең күргән төше аша алда һәм тиздән булачак фаҗига турында да искәртеп куя. Төш аждаһа сыман бер әйбернең, сызгырып, бөтен йолдызларны сүндерүеннән гыйбарәт була. Бу нинди аждаһа һәм нинди йолдызлар соң? Әлеге алдан күрсәтү ролен башкаручы мөһим метафора алга таба тулысынча ачыла: без аждаһаның сугыш икәнлегенә төшенәбез. Әйе, илдә аяусыз сугыш башлана. Ил һәм аның язмышы өчен көрәшергә авылдагы ир-егетләрне сугышка җыя башлыйлар. Бу афәт Исмәгыйльне дә читләтеп үтми: аңа да туган иле өчен көрәшергә дигән хәбәр китерәләр.
Сәрвәр ике юл чатында: Фәрхи аны мәхдүм Надирга димли, ә тәрбияче әбисе «бу — синең тормыш, үз юлыңны, үз бәхетеңне үзең сайла» ди. Сәрвәр «тормышымны кем белән бәйләсәм, бәхетле булырмын икән соң?» дигән сорауга җавап эзли һәм үз бәхетен мәхәббәттә күрә, гомерен Исмәгыйле белән бәйләргә карар кыла. Әмма әлеге матур мәхәббәткә аяусыз сугыш яный. Бигрәк тә Сәрвәр кайгыра: сөйгән яры сугышка китәчәк, ә әйләнеп кайтуы билгесез, һәм бу уйлар Исмәгыйлен ничек тә сугыштан алып калу теләге белән тәмамлана. Сәрвәр авылның данлыклы имче хатыныннан дару алып, сөйгәненең колагына сала. Нәтиҗәдә, кадерлесен үз куллары белән һәлак итә һәм шушы кайгыдан ул юләрләнә. Әле сөеп-сөелеп туймас вакытта сөлек кебек егетнең бу үлеме укучыны тетрәндерә. Автор Сәрвәрнең акылдан язу күренешен дә бик аянычлы итеп сурәтли: кыз, каз канатлары тотып, «Каз канаты» көенә җырлый, көтмәгәндә югала, үзенә-үзе сөйләнә. Матур гына башланган мәхәббәт тетрәндергеч фаҗига белән тәмамлана.
Ләкин трагедия моның белән генә төгәлләнми әле. Автор вакыйгаларны «кешенең бәхете нидән гыйбарәт?» дигән сорауга җавап эзләү рәвешендә үстерүне дәвам итә. Әсәрдә гарип Надир да үз бәхетен эзли: бөкре, табигать тарафыннан кимсетелгән булуына карамастан, ул да кеше бит. «Кыяфәтем белән шайтанга охшасам да, минем дә җаным, йөрәгем бар, ләкин мине аңлаучы юк», — дип өзгәләнә ул. Бу — фаҗига. Ләкин әсәрдә матурлык та Надир образында чагыла. Тышкы кыяфәте килбәтсез булса да, аның күңеле матур. Әмма аны беркем аңламый, аннан көләләр. «Мин гомергә Сезнең аяк астыгызда туфрак булыр идем, — дип, Сәрвәргә үз мәхәббәтен аңлата ул. — Мин ялгыз идем. Шул ялгызлык вакытларында Сез, минем исемә төшеп, өмет чаткылары бирдегез. Сез миңа җан керттегез». Әмма Сәрвәр Надирны бары тик кызгана гына шул. Сугыш башлану хәбәренә Надир сөенә. «Исмәгыйль сугышка киткәч, бәлки, Сәрвәрне үземә каратып булыр» дигән уй сөендерә аны. Ләкин сугыш аңа да мәрхәмәтсез: Исмәгыйль кабере янында үлгән Сәрвәрне күрү Надирның соңгы өметен дә өзә: «Ходай, синең җаныңны алып, актык йолдызымны сүндерде», — ди ул. Һәм шушы аяусыз чынбарлыкка протестын үзенең үлеме белән белдерә.
Менә шулай итеп, йолдызлар берәм-берәм сүнә тора. Һәм әле күп йолдызлар сүнәсе. Чөнки аждаһа-сугыш дәвам итә.
Кәрим Тинчурин бу әсәрендә матурлык белән фаҗигане бергә үреп бару аша мәхәббәткә соклану һәм аны җимерүче кара көчләргә нәфрәт уята.
«Сүнгән йолдызлар» — К. Тинчуринның «театр тетрәндерергә тиеш» дигән фикерен ачык дәлилләүче әсәрләрнең берсе.