Сочинение на калмыцком языке про зиму

Сочинение.

Къыш.

Бораны къары булан.

Етип гелди къышыбыз.

Къышны биз кёп сюебиз.

Къыш бизин къурдашыбыз.

А.Гьажиев.

Йылны
дерт заманы бар: язбаш, яй, гюз, къыш. Оланы арасындан мен къышны кёп сюемен.
Къыш – сигьрулу чакъ. Къышны аламатлары герюнюп тура. Кёкден уллу лопа-лопа
болуп йымышакъ къар геле. Орамлар къар кюртлерден толгъан. Бавланы, авлакъланы,
агъачлыкъланы къар къатлавлар япгъан. Бавгъа гирсенг къар япгъан тереклер,
бёлеклер бир тамаша ёмакъда йимик.

Буса
да, мен къышны янгыз арив чагъы саялы сююп къоймайман. Къышда акъ къар, таза
гьава, тюрлю-тюрлю ойнайгъан оюнлары юрегимни уллу къуванчы.

Таза
гьавада къурдаш къызларым булан бирев-биревге къар атып, чана чабып,
къаркъурчакълар этип ойнамагъа кёп сюебиз.

Мени
уллуанам гьар заман айта: «Къышда терен къар болса, язда бай гелим болар,» —
деп.

Бизге
шулай къуванчлы, шатлы къышлар кёп болсун.

Язгъан:
Бекеева Минара 5 «А» класс

Муалим:
Бекеева О.И.

Обновлено: 11.03.2023

Зима-это замечательное цаг года!Вокруг үрглҗ белым-бело,а как красиво сверкают снежинки.Они кружатся в воздухе,проделывая пируэты,и тихо,бесшумно,ложатся на землю.Зимой намного тише,спокойнее. Можно һарх утром дотран киилх морозный воздух,который имеет приятную пробуждающую силу.Но ик всего,конечно,зиму любят күүкд. Сколько счастья можно увидеть на их лицах,когда идешь по улице.Зима-это цаг чудес,цаг исполнения желаний. Может бәәх, именно поэтому зимой өдр короче,длиннее таинственная ночь,которая и создает чудеса. Может бәәх, поэтому именно зимой үрглҗми любимый праздник,когда үрглҗ собираются семьями и загадывают желания, и все вместе верят в чудо.

• Для учеников 1-11 классов и дошкольников
• Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Кичәлин төр: Хальмг цә – идәни дееҗ,

Хальмг цә – хотын ээҗ!

Кичәлин күслмүд:

Сурһулин: хальмг цәәһин туск медрлинь гүүдүлх.

Сурһмҗин: цәәһин туск медсн авъясмуд җ ир һлднь туста болхинь медүлх.

Көгҗлтин: келлһән өргҗүлх, келән ясрулх, билг-эрдмән делгрүлх.

Кичәлин дөңцлмүд: электронн презентац, видео-, аудиоматериал, цәәһин туск зургуд.

Кичәлин йовуд:

I. Оргмомент:

— Ямаран бәәнәт? – Йир сән!

— Эндр ямаран то? – Лу сарин 19.

— Эндр долан хонгин ө др ямаран? – Сар ӊ ө др.

— Эндр һ аза те ӊ грин б әә дл ямаран? – Эндр һ аза киитн, нарта, салькта ү влин ө др.

II. Кичәлин төрт һарһлһн:

— Нә, күүкд, эн зургудыг хәләтн, эндр кичәлдән бидн юуна тускар күүндхвидн, тадн юн гиҗ санҗанат? – Хальмг цәәһин тускар.

— Чик, эндр мадн хальмг цәәһин тускар товчлгч келл һ ө рг җү лл һ н ә кичәл давулхмн.

Ода девтрән секәд, эндрк то, кичәлин төр бичтн.

III. Фонозарядк:

Түрүләд, келән ясрулхмн, өргҗүлхмн:

Хальмг цә, хальмг цә

Υстә, тоста, давста.

Хальмг цә, хальмг цә

Ууҗ ханшго хальмг цә.

IV. Кичәлин төр батллһна көдлмш:

Күүкд, мана школ кен ә нер з үүҗә н ә? – Чик, Очра Номтын нер зүүҗәнә. Тегәд эндр мана кичәлд гиич ирсн бәәнә – эн күндтә ээҗ Уланова Нина Санджарыковна, О чра Номтын зе к үү кн. Ээҗ хальмг цәәһин тускар цугинь меднә, тегәд танд олн зүсн даалһвр авч ирлә. Эн даалһврмудиг күцәхм? – Э-э, күцәхм. Нә, сән.

Түрүләд, мадн орчулачнр болхвидн. Цәәһин туск домгиг орс келнд орчулхмн.

Цәәһин домг

Да ӊ гин – всегда

Бурхнд м ө рг ә д – молился

Ур һ мл – растение

Ода мадн заманчнр болхвидн. Хальмг цәәг болһхларн, ю тәвх кергтә?

– Усн, цә, давсн, үсн, тосн, зать. – Чик, сән! Тадн меднәт, хальмг цә олн зүсн болна. Тегәд ода нанд цә чанлһна зокалмуд (рецепты) келҗ өгтн.

Усн буслхин өмн давс, цә тәвх.

Усн буслхла, үс кех, тос, зать тәвх.

Усн буслхин өмн давс, цә тәвх. Усн буслхла, үс кех, тос, зать тәвх. Деерәснь тоснд шарсн һуйр кех.

Хавста хөөнә мах чанад, махинь һарһад, деернь цә тәвәд, үс кедмн. Зать, бурш тәвҗ болҗана.

Хәәснд ус буслһад, цә тәвн ә . Таавад тос хәәләд, һуйр тәвәд, хәәснд кех кергтә. Деернь борцлсн мах тәвәд, 15-20 минутд чанх кергтә. Цааранднь үс, бурш, зать тәвх кергтә.

Ода болхла, мадн номтнр болхвидн. Хальмг цәәһин тускар ямаран авъясмуд бәәхинь келҗ өгтн.

— Цәәһәр дееҗ өргнә.

— Күүнд цә өгхләрн, хойр һарарн эс гиҗ барун һарарн бәрҗ өгдмн.

— Цә уухин өмн барун һарин дунд хурһна үзүр норһад, өөдән цацна, йөрәл тәвнә.

— Хар ус хоосар буслһдм биш.

— Цәәг барун ам эргүлҗ самрна.

— Ааһд цә дегд дүүргәд эс гиҗ дегд дундар кедмн биш.

— Кемтрхә ааһд цә кеҗ өгдмн биш.

— Хоосн ааһан көмрҗ тәвдмн биш.

Физминут к

Күүкд хальмг хуурсн цәәһин тускар нег дун бәәнә, невчк амрад, дуулхм:

1.Хәәснд һуйр хуурна,

Дарунь усн кенә,

Атхм цәәһән тәвнә,

Зөвләд цәәһән давслна.

Давтвр: Ирцхәтн, ирцхәтн — 2д.

Хальмг цәәһим ууцхатн.

Мана хайг — хальмгуд

Теегин сәәхн иньгүд.

2.Үкрин үсәр үслнә,

Зун дәкҗ самрна.

Үкрин тосар тослна,

Затин үнр каӊкнна.

Давтвр: Ирцхәтн, ирцхәтн — 2д.

Хальмг цәәһим ууцхатн

Мана хайг — хальмгуд

Теегин сәәхн иньгүд.

Күүкд, мана хальмг шүлгчнр цәәһин тускар дала шүлгүд бичсмн. Тиим эсий? Ода презентац хәләһәд, нанд келҗ өгтн: ямаран шүлгчнр цәәһин тускар шүлгүд бичсмн?

— БайдынСан җ ара

— Т ө вкнкин Эрнест

Эдн цугтан мана нерт ә , билгт ә хальмг шүлгчнр.

Ода болхла, Бадмин Серәтр эврәнннь шүлг умшчахинь соӊстн.

Күүкд, кен цәәһин тускар шүлгүд меднә? Келҗ өгтн. Йир сән!

Эльвег – Са ӊһҗ ин Б.

Василий – Бадмин С.

Булгун – Бамбан А.

Ода болхла, мадн мини-проект күцәхм.

1-гч баг , тадн шүлгчнр болхт. Хальмг цәәһин тускар шүлг тогтах зөвтәт. Олзлх үгмүд: хальмг цә, давсн, үсн, зать, тосн, усн, каӊкнна, әмтәхн, цаһан, идәни дееҗ, дурта, таасгдна, зандрсн, амтта.

Хальмг ц ә – ид ә ни дее җ

Ә мт ә хн, зандрсн, амтта.

Хальмг ц ә – хотын ээ җ

Ү ст ә , тоста, затьта.

2-гч баг, тадн бичәчнр болхт. Деформированн текст чикләд, келвр тогтах зөвтәт. ( келвр : Ц ә – хальмгудын һ ол хот. Ц әәһ ин тускар мадн с әә н ә р медн ә видн. Ц әәһ ин авъясмуд җ ир һ лд туста болх).

Хальмг цәәһин тускар дала үлгүрмүд, тәәлвртә туульмуд, йөрәлмүд бәәнә. Ода мадн келмрчнр болхм. Цуг медс ә н кел җ ө гтн.

1.Цә шиңгн болвчн — идәни дееҗ,

Цаасн нимгн болвчн — номин көлгн.

2.А үзг — сурһулин дееҗ,

Ааһта цә — хотын дееҗ.

3.Цә самрх дутман зандрдг.

4.Хонуда цә хорн.

Хәрж ирсн күүкн хойр

Тоомср уга болдг.

Йөрәлмүд :

1.Цә-чигән элвг-делвг болҗ,

Уусн маднд аршан болҗ,

Цә өгчәх тадн болвчн

Эдлх-уухитн дала-нала болҗ,

Улан зандн цәәһән

Оньдин дөрвн цагт

Амулң эдлҗ йовхитн

Теңгрин олн Бурхд

2. Цә шиӊгн болвчн – идәни дееж,

Цаасн нимгн болвчн – номин кѳлгн.

Улан чирәһәрн харhлцж,

Уста нүдәрн үзүлцж,

Амрч, җирhж йовцхатн!

. 3.Улан цәнь зандрҗ,

Уухнь дееж болҗ,

Уусн маднд аршан болҗ,

Оньдин дѳрвн цагт

Ут нас, бат кишг

Олн Деедс заях болтха!

Тәәлвртә туульмуд:

1 . Өӊгинь ясдг өл буурл. Эн юмб? — Ц ә

2.Амтинь ясдг амр цаһан. Эн юмб? — Давсн

3.Таалинь хәәдг тарһн шар. Эн юмб? — Тосн

Шикр мет әмтәхн. Эн юмб? – Үсн.

Күүкд-көвүд, ода болхла, мадн дуучнр болхвидн. Хамдан хальмг цәәһин тускар ду дуулхм.

1.Цәәһәр зулан өргдг, 2. Адһҗ йовсн бийнь

Цәәһәр дееҗ бәрдг, Агчмд номһрад суунат.

Цәәһәр гиичән тоодг, Ааһта улан цәәһәс

Цәәһәр хот кеедг. Аман күргәд амснат.

3.Цәәһинь сүүрин күүндвр 4. Хар чод киитнд

Цань уга сәәхн Халун цәәһән хәәнәт.

Цальгрҗ цоксн зүркн Хамг тоот хотас

Цә деер тогтна. Хальмг цәәһән ончлнат.

Күүкд, мана кичәл төгсәҗәнә. Тегәд ода мана гиичин сурврмудт хәрү өгтн.

— Ц ә – хальмг улсин һ ол хот. Ц әәһ ин тускар мадн с әә н ә р медх з ө вт ә видн. Ц әәһ ин туск авъясмуд тана җ ир һ лд туста болх.

— Нә, күүкд, эндр кичәлдән тадн хамдан, нег-негндән нөкд болад, йир сәәнәр көдлвт. Тадн мана күндтә ээ җ Нина Санджарыковнаг йир байрлвт. Мана ээ җ йир байрта бәән ә , гиҗ би санҗанав.

Темдг тәвлһн: (күүкд-көвүд үнн седкләрн бийдән темдг тәвнә).

Герин даалһвр : хальмг ц әәһ ин тускар кроссворд тогтах эс ги җ презентац кех.

— Күүкд, таднд мана кичәл таасгдв? Таасгдсн болхла, ааһта зургудан деегшән өргтн. – Йир с ә н!

Нә, би байрлҗанав, таднд ханлтан өргҗәнәв! Сән бәәтн!

• подготовка к ЕГЭ/ОГЭ и ВПР
• по всем предметам 1-11 классов

Курс повышения квалификации

Дистанционное обучение как современный формат преподавания

Курс профессиональной переподготовки

Английский язык: теория и методика преподавания в образовательной организации

• Сейчас обучается 1147 человек из 83 регионов

Курс повышения квалификации

Специфика преподавания английского языка с учетом требований ФГОС

• ЗП до 91 000 руб.
• Гибкий график
• Удаленная работа

Дистанционные курсы для педагогов

Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

5 605 538 материалов в базе

Самые массовые международные дистанционные

Школьные Инфоконкурсы 2022

Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

• 28.08.2019 471
• DOCX 267.3 кбайт
• 4 скачивания
• Оцените материал:

Настоящий материал опубликован пользователем Валетова Эльза Гаряевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

Автор материала

40%

• Подготовка к ЕГЭ/ОГЭ и ВПР
• Для учеников 1-11 классов

Московский институт профессиональной
переподготовки и повышения
квалификации педагогов

Дистанционные курсы
для педагогов

663 курса от 690 рублей

Выбрать курс со скидкой

Выдаём документы
установленного образца!

Учителя о ЕГЭ: секреты успешной подготовки

Время чтения: 11 минут

В приграничных пунктах Брянской области на день приостановили занятия в школах

Время чтения: 0 минут

Школы граничащих с Украиной районов Крыма досрочно уйдут на каникулы

Время чтения: 0 минут

Каждый второй ребенок в школе подвергался психической агрессии

Время чтения: 3 минуты

В Россию приехали 10 тысяч детей из Луганской и Донецкой Народных республик

Время чтения: 2 минуты

Онлайн-тренинг: нейрогимнастика для успешной учёбы и комфортной жизни

Время чтения: 2 минуты

Время чтения: 2 минуты

Подарочные сертификаты

Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако администрация сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.

Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение администрации может не совпадать с точкой зрения авторов.

Сочинение на конкурс «Степная антилопа».В своей работе моя ученица Мушаева Кишта рассказала о красоте калмыцких степей,о животных и птицах,а также о степных антилопах-сайгаках.

Предварительный просмотр:

Степи Калмыцкие,
Степи привольные,
Ветер колышет ковыль золотой.
Песни звучат над тобою раздольные,
И расцветают тюльпаны весной!

С самого рождения я живу в родной Калмыкии, в самой родном и дорогом сердцу месте.

Наш поселок Цаган Аман расположен на берегу великой русской реки Волга, он очень красивый и уютный. Мне нравится любоваться природой и красотой своего края, смотреть на ласковые волны Волги, наблюдать за проплывающими лодками и теплоходами.

Но все- таки самым любимым местом для меня является наша калмыцкая степь.

Мы с мамой часто бываем в степи, особенно весной, ведь именно в это время она необычайно красива. Красоту весенней степи проникновенно воспел народный поэт Калмыкии Давид Кугультинов:

Как ты прекрасна, степь моя, в апреле!

Хрустально-звонкий воздух, и простор,

И колокольчик-жаворонка трели.

Ты — музыка, чьи звуки с давних пор

Какой-то гений, в неизвестность канув,

Переложил на живопись тюльпанов…

Наша степь полна жизни, весной ее красоту можно сравнить с красотой юной девушки. Но не все видят ее красоту так, как видим ее мы. Кому то она кажется скучной, невыразительной и блеклой. Но мы, жители Калмыкии знаем, что это не так! Обилие цветов и трав, свежий, чистый воздух, звонкая трель жаворонка-все это можно увидеть и услышать в нашей степи. В калмыцких степях обитает много животных и птиц. Летом можно увидеть степного орла, парящего в небе, убегающего зайчика и колючего ежика…

А еще мне мама часто рассказывает о сайгаках, которых сейчас редко встретишь в наших бескрайних степях. Когда она была маленькой девочкой, сайгаки огромными стадами бегали по степи, и она хорошо помнит их причудливо изогнутые рога, необычные носы и быстрые тонкие ноги. Как бы мне хотелось увидеть этих красивых и грациозных степных антилоп!

К сожалению, сейчас эти удивительные животные стали добычей не только хищников, но и людей. Жажда наживы заставляет их истреблять этих, теперь уже редких животных. Мы должны сохранить существование степных антилоп на нашей земле, ведь сайгаки на протяжении многих столетий являются национальным символом Калмыкии.

Я очень люблю свой степной край, родную Калмыкию и хочу видеть яркое солнце, светящее над нашей республикой, слышать веселую трель жаворонка, дышать чистым воздухом и обязательно увидеть стадо сайгаков, бегущих по нашей бескрайней степи.

Выбрав категорию по душе Вы сможете найти действительно стоящие книги и насладиться погружением в мир воображения, прочувствовать переживания героев или узнать для себя что-то новое, совершить внутреннее открытие. Подробная информация для ознакомления по текущему запросу представлена ниже:

Җаңһр [на калмыцком языке]: краткое содержание, описание и аннотация

Олна амн үгин билг: тууль, тууҗ, домг, үлгүр, цецн үг, тәәлвртә тууль, дун — өргн, эң зах уга уурхан саң болдг болвч чигн теднәс өндртән үлҗ һарсн, олна сана зүрк хойр авлсн берк әрднь болснь — өөрд-хальмг улсин баатрлиг дуулвр «Җаңһр». Хальмг баатрлиг дуулвр «Җаңһр» — нарт делкәд нер һарсн кесг эпосмуд дунд эврә өөдән чинртә орман әзлсн болдг. Алдршсн нертә дуулвриг мана үй күртл хадһлҗ авч ирснь — өөрд-хальмгин дуулач билгтә улс — җаңһрчнр. Тедн дунд аһу ик нертә җаңһрч Ээлән Овлаг келҗ болхмн. Терүнә дару нерөн туурулсн Баснга Мукөвүн, бас чигн Шавалин Дава, Бадмин Мөңкнасн, Коозан Анҗука, Лиҗин Төөлт, нанъ чигн дуучнрин нердүд темдгтә. «Җаңһр» хальмг улст өлсхднь — идән, ундасхднь — киитн булгин усн болад, эдгхднь — эм болад, даархднь — хувцн болад йовдг бәәсинь олна тууҗ медүлнә. Җаңһр, Хоңһр, Санл баатрмудас үлгүр авч, Төрскән харсгч дәәнд кесг хальмгудын үрдүд омг, зөрмгән үзүлҗ, нерән туурулсмн. Тедн дунд Советск Союзин Герой Делгә Эрднь. Җаңһрин бодң-баатрмудын андһар: Җил насн хойран Җидин үзүрт өлгий, Җилв бах хойран һанцхн Җаңһртан өгий. — кесг үйин хальмгудт өөдән үлгүр болсмн. «Җаңһрин» 12 баатр бәәдг, «Җаңһрт» 12 бөлг бәәдг — гиһәд келцхәнә. Болв чигн «Җаңһрт» кезәнә 12-ас үлү бөлг бәәҗ. Тернь сүл җилмүдт ил болҗ медгдҗ йовна. Кесг өдр, кесг долан хонгтан келсн бийнь, «Җаңһрин» чилгчд күрдго бәәсмн. Ода деерән номтнрин илдкҗ авсар «Җаңһрин» хөрн долан бөлг барлгдҗ һарсн бәәнә. «Җаңһр» кезә үүдсн болхмби гисн сурврт хөрү олхин төлә «Җаңһриг» бийинь авад шинҗләд хәләй. Җаңһрахн уулта, мод та, усн далата һазрт, өргн ик һолта орнд бүүрлсәр үзүлгднә. Җаңһрин баатрмудын теҗәл болсн хот-ундынъ, бәрҗ йовсн аң-аһурсынь, аңнҗ йовсн заһсынь, түлә кеҗ бәәсн модн-урһцынь, бәәсн геринь авад шинҗлхлә, «Җаңһр» ики кесг зун җилмүд хооран — «эрднин экн цагт» болсн тууҗин тускар келҗ өгчәнә. «Җаңһрин» эклц авад, умшад хәләй. (Кичгә Төләһәр. «Җаңһр». Элст, 1974)

Неизвестный Автор: другие книги автора

Кто написал Җаңһр [на калмыцком языке]? Узнайте фамилию, как зовут автора книги и список всех его произведений по сериям.

Читайте также:

  

• Сочинение когда я читаю строки из стихотворения а с пушкина

  

• Узкая как ниточка тропинка темнела среди сугробов сочинение 9 3

  

• Сочинение на тему my parents profession

  

• Сочинение на букву о

  

• Сочинение егэ виды связи

Хальмг Таңһчин сурһуль- эрдмин, сойлын болн номин Министерств

Яшкульск района сурһуль эрдмин заллт

МБОУ « Гашуна дундын олна сурһулин школ»

Кичәл(келлһ өгҗүллһн) :

«Үвлин сәәхн цаг» (5 класс)

Кичәл белдснь: МБОУ «Гашуна дундын

олна сурһулин школ»

хальмг келнә багш

Надбитова Нина Анджаевна

п. Гашун.

Кичәлин төр: «Үвлин сәәхн цаг».

Кичәлин күцл: Үвлин тускар темдгдүд шинҗләд, шин үгмүдлә таньлдҗ, шүлг чееҗәр дасч авх, күүндвр кехм.

Кичәлин үзмр дөңцл: магнитофон, компьютерн презентац, таблица-матрица, карточкс.

Кичәлин йовуд:

I. Огрмомент.

1. Кичәлд белдллһн: — Мендвт, күүкд – көвүд, арһул суутн.

— Ямаран бәәнәт? – Гем уга.

— Тана ээҗнр-аавнр, эк-эцкнр ямаран бәәнә? – Гем уга.

— Йир сән.

Нааран оньган өгтн, кичәлән эклхмн.Эндр бидн кичәлдән олн-зүсн көдлмш кеҗ, шин үгмүдлә таньлдж, үвлин тускар шүлг дасч, темдгдүд шинжләд, күүндвр кехм. Кех көдлмш дала, келлһән ясулчкий.

«Чикн,чикн соңгс

Соңгсан бичә март.

Нүдн, нүдн үз

Үзсән бичә март.»

Мана кичәлин төр: «Үвлин сәәхн цаг»

1. Күүндвр. — Һаза ямаран җилин цаг? – Ода үвл.

— Эндр ямаран теңгрин бәәдл? — Эндр нарта өдр.

— Киитн өдр.

— Салькта өдр.

-Бүркг өдр.

-Сәәхн өдр.

-Цаста өдр.

2.Орс келнәс үг орчлхмн— зима , зимой, зимовать, в зимнюю, зимовка, метель, катаются, птицы, санки, коньки , прорубь и т.д.

II. Герин көдлмш.

Гертəн тадн үвлин тускар үлгүрмүд, тəəлвртə туульс күцəх зөвтə билəт. Күн болһн эврəннь герин даалһвран умшч өгтн.

Карточкар көдллһн:

Сурврмудт хәрү өгтн:

1. Хальмг улс ямаран хөд өскнә?

2. Хөөнә нооснас ю кенә?

Сурврмудт хәрү өгтн:

1. Гөрәсн ямаран мал?

2. Оонын өврәр ю кедг бәәҗ?

Сурврмудт хәрү өгтн:

1. Хальмг цә чанхин төлә юн кергтә болна?

2. Кедү дәкҗ цәәг самрдмн?

Сурврмудт хәрү өгтн:

1. Хальмг Таңһчд ямаран газетмуд, журналмуд барас һардмн?

2. Тана өрк-бүлд ямаран газетмуд, журналмуд бичүлж авна?

Сурврмудт хәрү өгтн:

1. Хальмг улс кезә «Зул» темдглнә?

2. Хальмг улс зулын өмн ямаран белдвр кенә?

Сурврмудт хәрү өгтн:

1.Овата селән юуһарн байн?

2. Овата селәнә әмтн ю өскнә?

1. 1. Үвлин тускар күүндвр. Схем олзлад, үвлин тускар зəңгс тогтахм, амн үгәр келхмн.

Үвл

нәр

йиртмҗ

аңгуд

шовуд

сар

әмтн

1) Үвл ямаран цаг?

2) Үвлин йиртмҗ ямаран болна?

3) Үвлд ямаран нәр болна?

4)Аңгуд, шовуд үвлд яһна?

5) Үвлин сармуд заатн. Хальмг литәр үвл кезә эклнә?

6)Тана дурта цаг ямаран?

Багш:-— — Күүкд кен үвлин тускар шүлгүд меднә?

2. Кроссворд: Тәәлвртә туульс:

1.Шөрк деер җора ( хү салькн)

2. Һалд шатдго, уснд чивдго(Мөсн)

3.Буур темән,Бум һазр эргҗ (Үүлн)

4. Деевр ишкәДелкә бүтәҗ(Цасн)

Ц

Х

Y

С

А

Л

Ь

К

Н

М

Ө

С

Н

Y

Y

Л

Н

3. Матрицар көдлх: «Үвл» Күүкд, дәкәд нег үгмүд давтчкмн. Йир сән. Мадн ода текстлә таньлдад, күүндвр кеввидн. Тегәд хоорндан күүндчкмн. (Работа в парах)

4. Фонозарядк:

Деер цаһан,

Дора цаһан,

Цасн, цасн

Цәәһәд орна.

Күүкд байрта,

Көвүд байрта,

Көвкр цасар

Шууһад наадна.

1. Шин төр. – Күүкд ,эндр бидн кичәлдән Санжин Николаин шүлг умшад, чеежәр дасхм.

Санжин Николай

Үвл.

Үвл гисн-цасн

Үвл гисн-цан.

Цәәһәд гилвксн һол,

Цоорг бас-үвл!

Йиртмж шинрүләд сергәхәр

Санжин Николай Үвл орж ирнә.

Изң-азң теңгрин бәәдл

Үвләр йирин заңгта.

1. Үгллин көдлмш:

Гилвксн-блестящий

Солңтрад—искрится

1. Күүндвр:(компьютерн презентац олзлх) .Сурһульчнрар шүлг умшулад, амн үгәр зургуд зурулхмн.

Ямаран зургуд тадн зурх биләт?

1 – гч сурһульч- Цасн орна

2 — гч сурһульч- Күүкд цанар эргәс дошлдна

3-гч сурһульч- Күүкд һол деер дошлуһар дошад наадцхана.

4- гч сурһульч-Үвлин йиртмҗ йир сәәхн.

5-гч сурһульч-Шуурһн шуурна.

1. Багш:-— Ода болхла, күүкд, текстәр көдлхмн. Келвр хальмг келнд

орчултн. (Багш умшч өгх)

Наступила радостная, шумная зима. Идёт белый, пушистый, блестящий снег. Снег искрится на солнце. Дети катаются с горки. Они радуются зиме.

Шуугата, байрта үвл ирв. Архайг, гилвксн цасн цәәһәд орна.

Нарнд цасн солңтрад бәәнә. Бичкдүд эргәс дошлдна. Эдн үвлд байрлна.

1. Нүднә үзүлһнә гимнастик

Багш:-Санжин Николаин шүлг «Үвл» давтхм.

5. Келлh өргҗүллhнә көдлмш

V. Кичәлин ашлвр:

1. Эндр кичәлдән юуна тускар келләвидн?

2.Хальмг теегт ямаран үвл болна?

3. Мана хальмг теегт ямаран шовуд бәәнә?

4.Хальмг теегт үвлздг шовудын нерд келтн.

5.Дулан hазрур нүүдг шовудын нерд келтн.

VI. Герин даалһвр: Шин үгмүдин чинринь медҗ дасх, Санжин Николаин шүлг чеежәр дасх.

Багш:-— Тана ширә деер сигнальн карточкс бәәнә, хәләһәд һартан карточк

авад үзлтн.

1. ноһан- кичәл таасгдв

2. улан – кичәл таасгдсн уга

3. шар – медҗәхшв

Темдг тәвлһн: «5»-

«4»-

Күндтә, сурһульчнр! Хальмг келән сәәнәр дастн! Сән менд, байрта

харһий!